Бир күнү кумурска кайыңга чыгып алды. Ал кайыңдын эң чокусуна чыгып ылдый карады, өзүнүн уюгун араң көрдү. Кумурска жалбыракка отуруп: "Мен бир аз эс алам дагы анан ылдый түшөм" - ...
Карышкыр ачка болучу. Кулун ээрчитип оттоп жүргөн бээнин жанына келип, шилекейин чубуртту: “Кулундун эти кандай гана таттуу! Мага мунуңду сатпайсыңбы?" - деп кайрылды бээге.Албетте, - деди бээ. Сатпагандачы, сатам. Канчага ...
Куу түлкү келдүн жээгинде жойлоп журуп, татынакай чапан таап алды. Ал чапанды кийип көрсө, өзүнө эң эле чак экен.Аны кийгенден кийин көлдү жакалап жайкалып басып жүрмөк болду. Ошондо астынан карышкыр ...
Тулку менен Кене дос болушат. Жаз келип, жер айдоо башталат. Тулку менен Кене да эгин айдамакчы болушат. Талаада Кене жалгыз озу иштейт, а Тулку ар кайсы шылтоону айтып, жалкоолонот. Бир ...
Бул жомок эзелки окуя. Атам заманда, жер бетинде чөптөн токой көп, кургак жерден суу көп болуп турган кезде улуу уруу кыргыз журту Эне-Сай деген өзөндүн боюн жайлап турат. Ал улуу ...
Илгери өткөн заманда бир кан болуптур. Ал кандын жалгыз кызы бар экен. Ал сулуу десе сулуу, акылдуу десе акылдуу болуптур. Күндөрдүн биринде кандын төрт тулпарын багып жүргөн абышканын жалгыз баласы, ...
Бар экен, жок экен, ач экен, ток экен, илгери бир Жаталак деген жалкоо адам жашаган экен. Аны бир ишке жумшаса эле: ‒ Оф, Кудайдын күнү кумдан көп, эртең бүтүрөм! ‒ ...
Алданган карышкыр аудиосун угуу Илгери-илгери капчыгайлардагы коргул таштардын арасына бир түлкү ийин жасап алып, анда көп жылы жашап, тар ийинге эч ким каттабаптыр. Бир күнү күн аябай суук болуп, түлкү ...
Каркыра менен түлкү Бир күнү Каркыра уясына келип, чөптүн арасына катып койгон жумурткасын таппай калат. Ары чуркап, бери чуркап жүрүп кошуналарынан аны Түлкү жеп кеткенин угат. Каркыра ачууланып, ач Түлкүдөн ...
Карышкыр менен түлкү аудиосун угуу Карышкыр менен түлкү токойдо жортуп келатышты. Түлкү тузакка алдооч катары илинген казды көрдү. Ал ачка болчу, бирок казга тийсе тузакка түшөрүн түшүнүп, катуу тамшанды. Муну ...
Бир кезде төө менен кумурска биринин тилин бири жакшы билишчү экен. Көк жалбыракка чоң тоюп алган төө кумурсканы шылдыңдаптыр: 168 ‒ Эй, шордуу! Эмнеге мынча жанталашасың? Айланаңды карачы, баары чачылып ...
Аудиоcун угуу Жомоктун тексти сүрөттөрү менен Илгери илгери токойлордун биринде, кичинекей жыгач үйдө бир эчки улактары менен жашаган экен. Эчки токойго тамак издеп көп кетчү экен, улактарына минтип айтчу экен: ...
Те илгери ит менен мышык, ал тугай мышык менен чычкан да чырдашпаган заман болуптур. Оболу кеп адамда экен: кожоюн бир күнү иттин ишенимдүүлүгүнө ыраазы болот да, анын короочулугуна ыраазычылык билдирип, ...
Те илгери нелер гана болбогон! Айбандар Башмыйзамга ээ болгулары келет. Ким кимге башчылык кылуусу керектигин аныктап, алар да адам сыягы жашамак болушат. Ошентип Башмыйзам токуп бер дешип, Теңирге кайрылышат. Теңир ...
Илгери өткөн заманда бир абышка, кемпирдин Айгерим жана Арген деген балдары болуптур. Алар өтө тентек, ата энесин да, бири-бирин да укпаган бейбаш жана ынтымагы жок балдар экен. Бир күнү алар ...
Эки чычкан узак жылдар бою курбу-курдаш болгон экен. Бири тоодо, бири мунара башында жашаптыр. Бирок экөө бири-бириникинде мейманда болбоптур. Тоодо жашаган чычкандыкында ун, талкан, эт-май толо, а мунара башында жашаган ...
Мекиян жана короз болуптур. Мекиян жумуртка тууп, короз жем ташып, тоокко жапакеч экен. Ал дайым жем чукуп тапканда мекиянды чакырчу дейт: – Ко-ко-ко, үрпөк баш, жем таптым! Анын бу жолку ...
Зор өлкөдө Бача аттуу зобололуу падыша жашаптыр. Бир күнү ал көңүл жубатууну каалап, кең жайык жерди тандатып, укмуштуудай чоң той өткөрөт. Шаан-шөкөткө миң-миңдеген меймандар чакырылат. Ошол миңдеген адамдардын оозунан чубурган ...
Аю менен чиркей аудиосун угуу Дөбөдөй болгон чоң аю муштумдай болгон коёнду кармап алып, эч бир жазыгы жок байкушту кулагынан чойгулап кыйнайт. Өлүмгө жеткирбесе да эсин оодарганга чейин алпарат. Ошондо ...
Ит менен карышкыр токойдон жолугуп калышат. Карышкыр ошол жерден итти кежигеден тиштеп, үңкүргө сүйрөп жөнөйт. – Карышкыр, мени жегенде эмне? – дейт кыңкыстаган ит, – жүрү андан көрө адамдардын үлпөт ...
Айбанаттар жана жаныбарлар жөнүндө жомоктор фольклордо өзгөчө орунду ээлейт, анткени алар адамдык мүнөздүн бардык белгилерин көргөзүүгө жардам берет.
Бул жомоктор — адамдар өзүнүн ыйманын көрө турган күзгү. Айбанаттар тууралуу жомоктор элдик тамсилдер менен тамырлаш, алар түпкүлүгү бир эле жаныбарлар.
Мындай чыгармаларда айрым учурда айбандар менен бирге адамдар да катыша берет, бул болсо адам менен табияттын жакындыгынын көрсөткүчү.
Байыркы мезгилден тартып, соңку кылымдарга чейин эле кыргыздар аңчылык менен күн көрүп, ар кандай жаныбарлардын кулк-мүнөзүн, кебете-кешпирин жакшы байкашкан, ошол байкоолорун жомоктордо пайдаланган.
Айбанаттар тууралуу жомоктордо туруктуу образдар кездешет. Мисалы, түлкү — куу, митайым болсо, карышкыр — ичкич, жегич, каардуу, коён — коркок, сагызган — сүйлөөк, алдамчы ж. б.
Жаныбарлар жөнүндөгү жомоктор баланы табият, жапайы жаныбарлар дүйнөсү, алардын жүрүм-турумунун өзгөчөлүктөрү, жашоо образы, атүгүл кээ бирлери этияттык менен мамиле кылганда кандай коркунуч туудурары жөнүндө түшүнүк берет.
Бул бөлүмдө ар кандай жаштагы балдарды кызыктырган жаныбарлар жөнүндө жомоктордун кеңири жыйнагы берилген.
Жарабайт
Ат жонундо жомок