Бул окуя илгери-илгери болуптур. Ал кезде Тянь-Шань тоолорунда жапайы айбандар аябай көп экен. Кишилер коенду таяк менен чаап, жапайы өрдөктөрдү кууп барып, кармап алышчу ...
Каркыра менен түлкү дос болушту. Алар бири-бирине жакын конушту. Каркыра жумурткасын басып, балапандарын чыгаргандан кийин түлкүгө келип, тулкү дос мен жем таап келейин балапандарыма сенин убактың болсо көз салып турсаң, ...
Бул окуя адам баласы жылдыздарга, жан- жаныбарларга, тоолорго, дарыяларга адеп ат койгон байыркы заманда болгон экен. Ар бир жылдын, мезгилдин өзүнчө өзгөчөлүгү бар экенин адамдар ошол кезде эле байкайт ...
Бир убакта хан өзүнүн вазирине ачуусу келип, кетиргени шылтоо таппайт. Кандай кылып кетирсем деп ойлоп, үч каздын учуп баратканын көрүп, ушул учуп бараткан каздын тилин билип кел ...
Илгери-илгери бир үй-бүлөнүн сыйкырдуу алтын шакеги бар экен. Бирок шакектин сыйкырдуулугун ээси билбейт. Ошентип жүрүп, оор абалда калган учурда, баягы сыйкырдуу шакекти алар сатып жиберишет. Андан кийин ал үй-бүлө дагы ...
Күндөрдүн биринде ойдо- тоодо жашаган куштар, өзүлөрүнүн жыйналышына чогулушту. Анан өздөрү жашаган жерден башка чөп, отун-суусу, мол жерди издеп табууну чечишти ...
Кыштын бир күнү Кыргоол бадалдан койкоюп чыгып, чаңкаганын кандырыш үчүн ойдогу сууга кирет. Каптаган көк музду кыдырып жүрүп күбүрдү араң таап, муздак суудан иче баштайт. Ошондо булайган куйругу музга чап ...
Эр жүрөк жөжө Борис Житковдун аңгемеси, бул кичинекей бөбөктөргө дагы кызыктуу болот. Анда өрдөктүн балдарынын туура эмес жоруктары жөнүндө айтылат. Алардын кожойкеси күн сайын майдаланган жумурткаларды алып келип берсе да, ...
Түлкү жана каракур – орус элинин жомогу, бир нече муундун балдары сүйүп уккан жомок. Анда түлкү каракур кушун дарактын бутагынан алдап түшүрүүгө аракет кылганы баяндалат. Каракурга түлкү дүйнө жүзүндө жаңы ...
Вася жана Катя деген эки бир тууган жашаптыр. Алардын мышыгы бар экен. Жазында мышык жоголуп кетиптир. Балдар аны бардык жерден издешет, бирок таба алышпайт. Бир жолу алар сарайдын жанында ойноп ...
Ак улак менен кара улак ары жүгүрүп бери жүгүрүп, так секирип ыйлакташат. Бир жагында калың бадал, экинчи жагында калың тикенек. Эч кандай кой эчки көрүнбөйт ...
Илгери бир мергенчи болгон экен. Ал жорунун балапанын багып алып, ага билем деген сөздү үйрөтүүгө аракет кылат. Жем берерден мурун дайыма билем деген сөздү айттырып, анан ган жемин берет ...
Лондон зоопаркында жапайы жаныбарлар көрсөтүлүп, акысына акча же ит-мышык алышкан экен. Ит-мышык жапайы жаныбарларга тамак катары берилген. Бир киши жаныбарларды көргүсү келип: көчөдөн итти кармап алып, зоопаркка алып келди. Аны ...
Вованын стөлүнүн үстүндө Калемсап жашаптыр. Бир күнү Вова уктап жатканда, үстөлгө чычкан чыгып келди. Калемсапты кармап көрүп жана уясына сүйрөп кетти. Кое берчи мени, суранам! Калемсап жалынып ийди. - Мени ...
Бир жолу токойдон аяз менен коён кезигип калган экен. Аяз мактана баштады: «Мен токойдо эң күчтүүмүн. Мен баардыгын жеңем, тоңдурам, музга айлантам." -Мактанба, Аяз, жеңе албайсың! - дейт коён. Жок, ...
Кара, боз жана ак - үч мый - мый - чычканды көрүштү жана анын артынан кууп жөнөштү. Чычкан ун салынган банкага секирди. Мый -мыйлар анын артынан секиришти. Чычкан качып кетти ...
Айбанаттар жана жаныбарлар жөнүндө жомоктор фольклордо өзгөчө орунду ээлейт, анткени алар адамдык мүнөздүн бардык белгилерин көргөзүүгө жардам берет.
Бул жомоктор — адамдар өзүнүн ыйманын көрө турган күзгү. Айбанаттар тууралуу жомоктор элдик тамсилдер менен тамырлаш, алар түпкүлүгү бир эле жаныбарлар.
Мындай чыгармаларда айрым учурда айбандар менен бирге адамдар да катыша берет, бул болсо адам менен табияттын жакындыгынын көрсөткүчү.
Байыркы мезгилден тартып, соңку кылымдарга чейин эле кыргыздар аңчылык менен күн көрүп, ар кандай жаныбарлардын кулк-мүнөзүн, кебете-кешпирин жакшы байкашкан, ошол байкоолорун жомоктордо пайдаланган.
Айбанаттар тууралуу жомоктордо туруктуу образдар кездешет. Мисалы, түлкү — куу, митайым болсо, карышкыр — ичкич, жегич, каардуу, коён — коркок, сагызган — сүйлөөк, алдамчы ж. б.
Жаныбарлар жөнүндөгү жомоктор баланы табият, жапайы жаныбарлар дүйнөсү, алардын жүрүм-турумунун өзгөчөлүктөрү, жашоо образы, атүгүл кээ бирлери этияттык менен мамиле кылганда кандай коркунуч туудурары жөнүндө түшүнүк берет.
Бул бөлүмдө ар кандай жаштагы балдарды кызыктырган жаныбарлар жөнүндө жомоктордун кеңири жыйнагы берилген.
Жарабайт
Ат жонундо жомок