Күкүк менен зейнеп аудиосун угуу Илгери-илгери бир куш жыгачтын башына уя салып, эки балапан чыгарат. Ал балапандардын биринин аты – Күкүк, экинчисинин аты – Зейнеп экен. Балапандар бат эле чоңоюп, ...
Мергенчи бир күнү кажырлуу капканды койду да, жанына көз кызартар чоң кесим этти таштап кетти. Эттин жытын сезген ач түлкү шимшилеп жүгүрүп келип, этти жейин дейт, бирок ойлонот: «Йе, бул ...
Бир күнү делдең бөжөк жолдон бир ууч арпа таап алды. Алгач сактангандай акырын жыттап келип бир-экөөнү ирмеп чайнап көрдү. «Бах» деп тамшанды ширесин соруп. Анан өзүн кармай албай ары-бери кайсап ...
Тоонун чокусунда бачиги менен жаткан түлкү ойдуңдагы алоолонгон өрттү тиктеп, жалындын илебине өзү кошо күйүп аткансып күйпөлөктөгөнүн көргөн бачик энесинен сурайт: – Биякта туруп сиз эмне болуп атасыз? – Ойдуңдагы ...
Илгери-илгери бир көп балалуу абышка-кемпир болгон экен. Бирок алардын балдарынын улам бири жерден боорун көтөрө электе эле чымчык жандары учуп кете берет. Тагдырдын башка салганына көнбөскө чара барбы? Ошентип, кайгыга ...
Королдун кулак кужурун кандырар жомокчусу болуптур. Ал дайыма королго укмуштай окуяларды баяндачу экен. Король да жомок укмайын уктабаган адат тааптыр. Жаздыкка баш коёру менен жомокчусун чакыртчу экен. Ал бир күнү ...
Болгонбу, болбогонбу, айтор, жомок мындай экен: жөргөмүш менен безгек кезигип, экөө саякатка чыгат. Жол жүрүп чарчашат. Эс алмакка жүзүмдүн кароолчусу жашаган алачыкка токтошот. – Мындан ары жүралбайм, чарчадым. Шаар да ...
Жапалак үкү көңүлү шат учуп барат. Учуп барат, учуп баратып конот. Куйругун жайкайт, оң жагын, сол жагын каранат. Кайра учат. Учуп, кайра конот. Куйругун жайкайт, эки жагын каранат. Кайрадан учуп ...
Күн жылымык тартып жаз келгенде каркыра Алтайга учуп келди. Өзүнүн тааныш сазына конду. Буттары менен жер чапкылап, канаттарын күүлөп, өзүнчө ырахатка батып аткан. Жанынан ач түлкү шимшилеп өтүп баратып аны ...
Арык жээгиндеги жылуу таштын үстүндө күнгө кактанып отурган күйкө аркасынан бугуп келаткан куу түлкүнү байкабады. Түлкү шап секирди эле, үргүлөп отурган күйкө ач тырмагына илинди да калды. – Мени жебечи, ...
Качандыр бир заманда токойго жакын жерде уйлар жайылып жүрүптүр. Алар дайыма чогу оттошчу экен, арасынан бөлүнгөнү болбоптур. Токойдо болсо айла-амалдуу бир жолборс жашаптыр. Ал эбактан бери уйлардын бирин жарып жегиси ...
Куйругун булаңдаткан, көздөрү шойком калтар Түлкү бир күнү байкатпай жортуп келет да, фермердин чарбасындагы семиз чаар Корозду бурдай сугунуп зыйт коёт. Мына анан, ызы-чуу салгандын баары уурунун артынан калбай жүгүрөт! ...
Баарынан адам күчтүү аудиосун угуу Кыштын күнү кызыл кыргоол жээктеги бадалдан койкоюп чыгып, чаңкаганын жазыш үчүн астындагы чоң сууга кирди. Каптаган көк музду кыдырып жүрүп, күбүрдү араң таап, муздак суудан ...
Бир мезгилде жалгыз бака болуптур. Ал кичинекей тегерек көлдө турчу экен. Ошол бака тегерек көлүнөн баш көтөрүп секирип-секирип жээкке чыгат, дагы секирип-секирип токойго кирет, дагы секирип-секирип… ошентип адашып калат ...
Булбул аудиосун угуу Байыркы заманда бир чал булбул менен дос болуптур. Чал мергенчи да, комузчу да экен. Ал ар күнү мылтыгын ийнине асып алып, токойдон кийик атып келип оокатын өткөрөт. ...
Байыркы-байыркы заманда ат менен уй бир өзөндөн суу ичип, бир чыйыр менен жайытка барчу экен. Бир жолу, жайкы күндүн биринде, ат уйга минтип калды: — Эжекебай, экөөбүз бир аңга түшүп ...
Жолборс, карышкыр жана түлкү чогулуп, ууга чыкмай болушат. Үчөө бир кулжа, бир жейрен, бир коёнду жайлаптыр. Олжону жолборстун үңкүрүнө алып барышат. Карышкыр менен түлкү өздөрүнчө ой жоруйт: жолборс эми өзү ...
Эки улак аудиосун угуу Ак улак менен кара улак ары жүгүрүп, бери жүгүрүп тынбай, жан жактарын каранып секиришет. Бир жагында калың бадал, бир жагында калың тикенектер эле көрүнүп, эч бир ...
Айбанаттар жана жаныбарлар жөнүндө жомоктор фольклордо өзгөчө орунду ээлейт, анткени алар адамдык мүнөздүн бардык белгилерин көргөзүүгө жардам берет.
Бул жомоктор — адамдар өзүнүн ыйманын көрө турган күзгү. Айбанаттар тууралуу жомоктор элдик тамсилдер менен тамырлаш, алар түпкүлүгү бир эле жаныбарлар.
Мындай чыгармаларда айрым учурда айбандар менен бирге адамдар да катыша берет, бул болсо адам менен табияттын жакындыгынын көрсөткүчү.
Байыркы мезгилден тартып, соңку кылымдарга чейин эле кыргыздар аңчылык менен күн көрүп, ар кандай жаныбарлардын кулк-мүнөзүн, кебете-кешпирин жакшы байкашкан, ошол байкоолорун жомоктордо пайдаланган.
Айбанаттар тууралуу жомоктордо туруктуу образдар кездешет. Мисалы, түлкү — куу, митайым болсо, карышкыр — ичкич, жегич, каардуу, коён — коркок, сагызган — сүйлөөк, алдамчы ж. б.
Жаныбарлар жөнүндөгү жомоктор баланы табият, жапайы жаныбарлар дүйнөсү, алардын жүрүм-турумунун өзгөчөлүктөрү, жашоо образы, атүгүл кээ бирлери этияттык менен мамиле кылганда кандай коркунуч туудурары жөнүндө түшүнүк берет.
Бул бөлүмдө ар кандай жаштагы балдарды кызыктырган жаныбарлар жөнүндө жомоктордун кеңири жыйнагы берилген.
Жарабайт
Ат жонундо жомок