Кыштын бир күнү Кыргоол бадалдан койкоюп чыгып, чаңкаганын кандырыш үчүн ойдогу сууга кирет. Каптаган көк музду кыдырып жүрүп күбүрдү араң таап, муздак суудан иче баштайт. Ошондо булайган куйругу музга чап ... Толук окуу
Эр жүрөк жөжө Борис Житковдун аңгемеси, бул кичинекей бөбөктөргө дагы кызыктуу болот. Анда өрдөктүн балдарынын туура эмес жоруктары жөнүндө айтылат. Алардын кожойкеси күн сайын майдаланган жумурткаларды алып келип берсе да, ... Толук окуу
Түлкү жана каракур – орус элинин жомогу, бир нече муундун балдары сүйүп уккан жомок. Анда түлкү каракур кушун дарактын бутагынан алдап түшүрүүгө аракет кылганы баяндалат. Каракурга түлкү дүйнө жүзүндө жаңы ... Толук окуу
Вася жана Катя деген эки бир тууган жашаптыр. Алардын мышыгы бар экен. Жазында мышык жоголуп кетиптир. Балдар аны бардык жерден издешет, бирок таба алышпайт. Бир жолу алар сарайдын жанында ойноп ... Толук окуу
Ак улак менен кара улак ары жүгүрүп бери жүгүрүп, так секирип ыйлакташат. Бир жагында калың бадал, экинчи жагында калың тикенек. Эч кандай кой эчки көрүнбөйт ... Толук окуу
Илгери бир мергенчи болгон экен. Ал жорунун балапанын багып алып, ага билем деген сөздү үйрөтүүгө аракет кылат. Жем берерден мурун дайыма билем деген сөздү айттырып, анан ган жемин берет ... Толук окуу
Лондон зоопаркында жапайы жаныбарлар көрсөтүлүп, акысына акча же ит-мышык алышкан экен. Ит-мышык жапайы жаныбарларга тамак катары берилген. Бир киши жаныбарларды көргүсү келип: көчөдөн итти кармап алып, зоопаркка алып келди. Аны ... Толук окуу
Вованын стөлүнүн үстүндө Калемсап жашаптыр. Бир күнү Вова уктап жатканда, үстөлгө чычкан чыгып келди. Калемсапты кармап көрүп жана уясына сүйрөп кетти. Кое берчи мени, суранам! Калемсап жалынып ийди. - Мени ... Толук окуу
Бир жолу токойдон аяз менен коён кезигип калган экен. Аяз мактана баштады: «Мен токойдо эң күчтүүмүн. Мен баардыгын жеңем, тоңдурам, музга айлантам." -Мактанба, Аяз, жеңе албайсың! - дейт коён. Жок, ... Толук окуу
Кара, боз жана ак - үч мый - мый - чычканды көрүштү жана анын артынан кууп жөнөштү. Чычкан ун салынган банкага секирди. Мый -мыйлар анын артынан секиришти. Чычкан качып кетти ... Толук окуу
Бир күнү кумурска кайыңга чыгып алды. Ал кайыңдын эң чокусуна чыгып ылдый карады, өзүнүн уюгун араң көрдү. Кумурска жалбыракка отуруп: "Мен бир аз эс алам дагы анан ылдый түшөм" - ... Толук окуу
Карышкыр ачка болучу. Кулун ээрчитип оттоп жүргөн бээнин жанына келип, шилекейин чубуртту: “Кулундун эти кандай гана таттуу! Мага мунуңду сатпайсыңбы?" - деп кайрылды бээге.Албетте, - деди бээ. Сатпагандачы, сатам. Канчага ... Толук окуу
Куу түлкү келдүн жээгинде жойлоп журуп, татынакай чапан таап алды. Ал чапанды кийип көрсө, өзүнө эң эле чак экен.Аны кийгенден кийин көлдү жакалап жайкалып басып жүрмөк болду. Ошондо астынан карышкыр ... Толук окуу
Тулку менен Кене дос болушат. Жаз келип, жер айдоо башталат. Тулку менен Кене да эгин айдамакчы болушат. Талаада Кене жалгыз озу иштейт, а Тулку ар кайсы шылтоону айтып, жалкоолонот. Бир ... Толук окуу
Бул жомок эзелки окуя. Атам заманда, жер бетинде чөптөн токой көп, кургак жерден суу көп болуп турган кезде улуу уруу кыргыз журту Эне-Сай деген өзөндүн боюн жайлап турат. Ал улуу ... Толук окуу
Илгери өткөн заманда бир кан болуптур. Ал кандын жалгыз кызы бар экен. Ал сулуу десе сулуу, акылдуу десе акылдуу болуптур. Күндөрдүн биринде кандын төрт тулпарын багып жүргөн абышканын жалгыз баласы, ... Толук окуу
Бар экен, жок экен, ач экен, ток экен, илгери бир Жаталак деген жалкоо адам жашаган экен. Аны бир ишке жумшаса эле: ‒ Оф, Кудайдын күнү кумдан көп, эртең бүтүрөм! ‒ ... Толук окуу
Алданган карышкыр аудиосун угуу Илгери-илгери капчыгайлардагы коргул таштардын арасына бир түлкү ийин жасап алып, анда көп жылы жашап, тар ийинге эч ким каттабаптыр. Бир күнү күн аябай суук болуп, түлкү ... Толук окуу
Каркыра менен түлкү Бир күнү Каркыра уясына келип, чөптүн арасына катып койгон жумурткасын таппай калат. Ары чуркап, бери чуркап жүрүп кошуналарынан аны Түлкү жеп кеткенин угат. Каркыра ачууланып, ач Түлкүдөн ... Толук окуу
Айбанаттар жана жаныбарлар жөнүндө жомоктор фольклордо өзгөчө орунду ээлейт, анткени алар адамдык мүнөздүн бардык белгилерин көргөзүүгө жардам берет.
Бул жомоктор — адамдар өзүнүн ыйманын көрө турган күзгү. Айбанаттар тууралуу жомоктор элдик тамсилдер менен тамырлаш, алар түпкүлүгү бир эле жаныбарлар.
Мындай чыгармаларда айрым учурда айбандар менен бирге адамдар да катыша берет, бул болсо адам менен табияттын жакындыгынын көрсөткүчү.
Байыркы мезгилден тартып, соңку кылымдарга чейин эле кыргыздар аңчылык менен күн көрүп, ар кандай жаныбарлардын кулк-мүнөзүн, кебете-кешпирин жакшы байкашкан, ошол байкоолорун жомоктордо пайдаланган.
Айбанаттар тууралуу жомоктордо туруктуу образдар кездешет. Мисалы, түлкү — куу, митайым болсо, карышкыр — ичкич, жегич, каардуу, коён — коркок, сагызган — сүйлөөк, алдамчы ж. б.
Жаныбарлар жөнүндөгү жомоктор баланы табият, жапайы жаныбарлар дүйнөсү, алардын жүрүм-турумунун өзгөчөлүктөрү, жашоо образы, атүгүл кээ бирлери этияттык менен мамиле кылганда кандай коркунуч туудурары жөнүндө түшүнүк берет.
Бул бөлүмдө ар кандай жаштагы балдарды кызыктырган жаныбарлар жөнүндө жомоктордун кеңири жыйнагы берилген.
Таранчы деген досок жокко
Крокодил
Көк ит